ارایه لفّ و نشر

لفّ و نشر: شاعر یا نویسنده در ابتدا یک یا چند کلمه را می آورد (به این عمل لفّ می گویند) و در ادامه ، معنی ، توضیحات و وصف آن یک یا چند کلمه را بازگو می کند. (به این عمل نشر می گویند).

" دانش  و  خواسته  است  نرگس  و  گل                         که به یک جای نشکفد به هم "

1               2                   1        2

در مصراع اول دوکلمه ی "دانش و خواسته" لفّ است و دوکلمه ی "نرگس و گل" نشر.  این لفّ و نشر بر پایه ی تشبیه است ، یعنی دانش به نرگس تشبیه شد و خواسته به گل .

?  نکته گاهی هم کلمات لفّ در مصراع اول و کلمات نشر در مصراع دوم یا در بیت بعدی می آیند؛ مانند: " ای شاهد افلاکی در مستی  ودر   پاکی             من  چشم  تو را مانم ، تو  اشک مرا مانی "                                 1                 2                          1                          2                         در این بیت ، مستی و پاکی لفّ هستند و چشم و اشک نشر .

?  نکته لف و نشر به دو قسمت تقسیم می شود : الف) مرتّب            ب) مشوّش (نامرتب) الف ) مرتّب: کلمات لفّ و کلمات نشر ، به ترتیب قرار می گیرند ؛ مانند: " چه باید  نازش  و  نالش بر اقبالی  و ادباری         که تابر هم زنی دیده نه این بینی نه آن بینی "                    1         2           1            2 واژه‌های " نازو نال" لف هستند و واژه های " اقبال و ادبار " نشر . ب)مشوش (نامرتب) : جای توضیحات نشر نامرتب و به هم ریخته است ؛ مانند: " اگر زخلق، ملامت و گرز کرده ، ندامت       کشیدم از تو کشیدم ، شنیدم از تو شنیدم "                               1                       2               2                             1 اگر خوب دقت کنید ، واژه ی " کشیدم" توضیحی است برای "ندامت" که باید بعد از شنیدم قرار گیرد اما چنین نشد ؛ یعنی در مصراع دوم کلمات نشر جابه جا شدند.

تست22: در همه ی گزینه ها ، آرایه ی لف و نشر وجود دارد به جز ..............

1)  به روی بخت ز دیده ، ز چهر عمر به گردون                 گهی چو اشک نشستم ، گهی چو رنگ پریدم 2) برید و درید و شکست و بست                                 یلان  را سر و سینه و پا و دست 3) به جز و وفا و عنایت ، نماند در همه عالم                   ندامتی که نبردم ، ملامتی که ندیدم 4) به حسن و خلق توان کرد صید اهل نظر                      به دام و بند نیازند مرغ دانا را

پاسخ: گزینه 3 صحیح است.

دراین گزینه شاعر می گویند: من درهمه ی عالم هم ندامت بردم هم ملامت اما از وفا و محبت چیزی نصیبم نشد. با این

معنی به آسانی متوجه می شوید که لف و نشری در این گزینه وجود ندارد.