ارایه اسلوب معادله

اسلوب معادله: با دقت گفته‌های زیر را بخوانید :

الف) مفهوم یا مطلبی یکسان را به دو شکل بیان کنیم، به طوری که در ابتدا فکر کنیم که دو نکته‌ی جدا گانه است و با هم

ارتباطی ندارند، اما با کمی دقت متوجه می‌شویم که مطلب دوم تأییدی است بر مطلب اصلی:

" عشق چون برآید برد هوش دل فرزانه را                   دزد دانا می کشد اول چراغ خانه را "

در نگاه اول مصراع نخست به یک معنی اشاره دارد و مراع دوم به معنی دیگر ، اما با کمی دقت پی می بریم که مصراع دوم

( کشتن چراغ خانه به وسیله ی دزد) معادلی است برای مفهوم مصراع اول .

ب) اگر به بیتی که اسلوب معادله دارد، از نظر دستوری نگاه بکنیم ، به این نتیجه می رسیم که هرمصراع به طور جدا یک جمله ی

مستقلی است که دارای معنی و مفهوم کاملی است ، بنابراین در آغاز مصراع دوم نباید حرف ربط وابستگی ( پیوند وابسته

ساز ) که، اگر، اگر چه، وقتی که، زمانی که، تا و ........ قرار بگیرد؛ مانند :

" مجوی شربت وصل از بتان که این مردم                   همیشه خون جگر داده اند مهمان ما "

در این بیت اسلوب معادله وجود ندارد، زیرا مصراع اول معنی کاملی ندارد و نا تمام است و برای کامل شدن آن نیاز به مصراع دوم است. حال آن که گفتیم در اسلوب معادله هر مصراع معنی کاملی دارد و نیاز به معنی مصراع دوم ندارد. در این بیت دو واژه‌ی «این مردم» جزء جمله مصراع دوم است؛ یعنی:  این مردم همیشه مهمان را خون جگر داده اند.

$ توجه  به تست زیر دقت کنید :

تست29: در کدام بیت اسلوب معادله به کار نرفته است ؟                                                   ( سراسری - ریاضی 1382 )

1)  در این بهار چنان روز گار افسرده است                که غیر شمع گلی هیچ کس به سر نزند 2)  حسن بیان مجوی زما دل شکستگان                از کاسه ی شکسته نخیزد صدا درست 3)  بی کمالی های انسان از سخن پیدا شود          پسته ی بی مغز چون لب واکند رسوا شود. 4) لازم پیری است صائب برگ ریزان حواس               پیش ره نتوان گرفتن لشگر بشکسته را

پاسخ: گزینه 1 صحیح است.

زیرا در آغاز مصراع دوم حرف ربط " که " به کار رفته است .

ج) مصراع دوم، توضیحی یا مثلی است برای درک معنی مصراع اول؛ یعنی برای اینکه خواننده معنی و مفهوم مصراع اول را

درک کند مصراع دوم را به عنوان توضیح یا مثل می آورند؛ به عبارت دیگر مصراع دوم در حکم مصداقی برای مصراع اول است:

" محرم این هوش جز بی هوش نیست           مرزبان را مشتری جز گوش نیست "

تست30: در کدام گزینه اسلوب معادله وجود ندارد ؟

1)  کم آواز هرگز نبینی خجل                                      جوی مشک بهتر که یک توده گل 2)  سیری زمال نیست تهی چشم حرص را                  غربال را ز کرت حاصل چه فایده 3)  سفله از قرب بزرگان نکند کسب شرف                    رشته پرقیمت از آمیزش گوهر نشود 4)  کهتری که مهتری یابد                                          هم بدان چشم کهتری منگر

پاسخ: گزینه 4 صحیح است.